دولتیها
۱۳۲۹: شكلگيری ادارهی كل هنرهاي زيبا
![](https://www.hoseinassaran.com/cms/wp-content/uploads/2021/03/۱۳۲۹.jpg)
در بهمن سال ۱۳۲۹ وقتی ادارهی کل هنرهای زیبا به ظاهر درون ساختار وزارت فرهنگ (اما در واقع مستقل از آن) شکل گرفت، مهرداد پهلبد (شوهر شمس پهلوی و برادرزاده غلامحسین مینباشیان) این امکان را یافت تا برای ادارهی تحت نظرش ردیف بودجهای مستقل و با اهداف مشخص دریافت کند. پیش از این، همهی شئون هنرِ دولتی به هنرستان عالی موسیقی و یک مجموعه کوچک مربوط به صنایعدستی و یک ارکستر سمفونیکِ نیمه تعطیل خلاصه میشد که ذیل اداره صنایع مستظرفه اداره میشد.
اما با ۱۵۰ هزار تومان «عطیه ملوکانه» و سپس تصویب ردیف بودجهی مشخص، دورهی یکهتازی و صاحباختیاری مهرداد پهلبد بر گسترهی هنر ایران آغاز، با تشکیل وزارت فرهنگ و هنر در سال ۱۳۴۲ رسمیت، و تا انقلاب سال ۱۳۵۷ ادامه یافت.
نقطهی عطفی مهم برای کلیت هنر و در نتیجه موسیقی که جدا از سر و سامان گرفتن وضعیت ارکستر سمفونیک و یا شکلگیری ارکسترهای پنجگانهی هنرهای زیبا، به شکلگیری رقیبی جدی و همیشگی بر سازمان رادیو (و سپس «رادیو و تلویزیون») و از آن مهمتر نیرویی پسزننده برای هنر مستقلِ غیرحکومتی انجامید. در چنین ساختاری معنای هنرمند دولتی و هنر دولتی یارگیری گستردهای کرد و و در ادامهاش سانسور هم روندی سیستماتیک پیدا کرد.
پیشنهاد: پروژهی تاریخ شفاهی ایران در «بنیاد مطالعات ایران»
گفتگو با مهرداد پهلبد، ۱۹۸۴