قیصر
۱۳۴۸: آغازی بر فهم «موسیقیمتن فیلم» در سینمای ایران
هر چند که پیش از ساخت موسیقی متن اختصاصی برای قیصر، سینمای ایران نمونههای دیگری را هم در این زمینه تجربه کرده بود، اما با موفقیت این فیلم بود که مفهوم موسیقی فیلم نیز جلوه گرفت و از پی آن، عنوان سازندهی موسیقی متن هم به تشخصی حرفهای رسید.
چه آنکه تا پیش از قیصر – و به جز همان چند مورد پیشین- همهی قطعات موسیقی قرارگرفته روی فیلمهای سینمای ایران، بنا به سلیقهی متصدیان امور صدای فیلمها (به ویژه روبیک منصوری) و یا در بهترین حالت، به سلیقهی خود کارگردان، از صفحات گرام موسیقی متن فیلمهای غیرایرانی و یا قطعات موسیقی کلاسیک غربی، انتخاب و در سرتا سر فیلم جایگذاری میشدند. (عناوین سوتفاهمبرانگیزی چون تنظیم موسیقی متن، موسیقی متن از و … در عنوانبندی بیشتر این فیلمها، معنای جز همین رویکرد نداشته است.)
اسفندیار منفردزاده که به گفتهی خودش به عشق ساخت موسیقی برای سینما، همراه با کیمیایی و قریبیان پیوسته به استودیوهای مختلف سینمایی سرکشی میکرده، بعد از تجربه ساخت موسیقی برای بیگانه بیا، نعرهی طوفان و جهنم سفید، در چهارمین تجربهی ساخت رایگان موسیقی فیلم، موفق میشود تا کارکرد و تأثیر مثبت ساخت موسیقیِ متناسب با فضای فیلم را نزد اهالی سینما و منتقدین آن نمودار کند.
همچنان که در کنار این رخداد، استقبال از انتشار مستقل موسیقی متن قیصر در سال ۱۳۴۹ نیز میتواند نمایهای از تأثیر و درک این مسئله نزد عموم باشد.
پیشنهاد مطالعه: مقالهی «دوراههی تفریق» (نگاهی به موسیقیهای «قیصر» و گاو»
نوشتهی حسین عصاران، ماهنامهی «فیلم»، شماره ۵۶۲ (ویژهنامهی پنجاهسالگی «قیصر» و «گاو» – مهر ۱۳۹۸)